Brain Based Safety

Verstrikt in het mondkapje

Het Corona-beleid van het kabinet is aanvankelijk volmondig ondersteund door de Nederlandse bevolking. Dit ondanks het feit dat de lockdown een enorme impact op ieders leven heeft. Ook de lange termijn gevolgen voor de economie zijn rampzalig. Een pandemie is een bedreiging van het systeem en hiervoor hebben we blijkbaar wat over. De steun voor het kabinetsbeleid kalft echter af. Dat is mede te danken aan de recent gevolgde koers. In de veiligheidskunde zijn boeken vol geschreven over hoe je mensen kunt verleiden om regels te volgen. Beleidsmakers lijken die kennis te ontberen. Zo tast de draai met de mondkapjes de geloofwaardigheid van dit beleid en daarmee ook de geloofwaardigheid van het kabinet aan.

Wat staat er in de boeken?

Al sinds de jaren 70 wordt er onderzoek gedaan naar hoe je mensen kunt overtuigen van een idee en hoe je zo gedrag kan beïnvloeden. Van nature zijn we uit op zelfbevestiging. We willen vooral horen waar we al in geloven en selecteren de informatie die hier bij past. Mensen stellen hun beeld pas bij als een betrouwbare bron informatie verschaft die afwijkt van de eigen opvatting, maar die ook weer niet te veel verschilt. Kahneman en Tverski gebruiken de beeldspraak van het anker. We zijn bereid om te draaien rondom dit anker, maar niet meer dan de ketting toelaat. De kwaliteit van de argumenten bepaalt de lengte van de ketting. Zodra wij denken “waarom heb ik dat zelf niet bedacht?”, stellen we vanzelf ons beeld bij. Weten waarom een regel bestaat, is een eerste voorwaarde om die regel te gaan volgen. Dit is een basaal uitgangspunt van de veiligheidskunde.

De mondkapjes

Ook over de zinvolheid van mondkapjes in relatie tot Corona hebben we een anker. Het bijzondere is dat dit anker met name gecreëerd is door het kabinet. Ondersteund door experts van het RIVM is wekenlang gecommuniceerd dat mondkapjes niet zinvol zijn. Er zitten voor- en nadelen aan en die heffen elkaar op. De nadelen zitten vooral bij degene die ze draagt. Een goed werkend mondkapje verzamelt als een stofzuiger virusdeeltjes en bij het afdoen heb je die aan je handen plakken. Hergebruik is bij schaarste onvermijdelijk en leidt tot meer handcontact met het kapje. Daarom werkt het averechts. Dit anker werd in elke persconferentie versterkt en breed uitgemeten door de media.

De draai en de verwarring

Groot was dan ook de verwarring toen het kabinet onlangs aankondigde dat er vanaf 1 juni mondkapjes gedragen moeten worden in het openbaar vervoer. Vragen van de pers bleven onbeantwoord. Om de verwarring nog groter te maken werden daar inconsistente maatregelen aan toegevoegd. Zo geldt de verplichting alleen voor het OV. Blijkbaar heeft het daarbuiten nog steeds geen nut. Ook mogen we geen goed werkende mondkapjes dragen, die zijn voorbehouden aan de zorg. Een afgekeurd kapje, een stofmasker of een knutselwerk voor de mond is voldoende. Tot overmaat van ramp blijven de virologen van het RIVM bij hun wetenschappelijk standpunt dat er geen bewijs is dat het helpt.

Geloofwaardigheid

De overheidscampagne begon 10 weken geleden met het begrip “intelligente lockdown”. Een geweldige slogan waaraan iedereen graag mee wilde doen. Er waren geen handhavers nodig om het beleid te implementeren. Ook al zagen velen dat de economische gevolgen op termijn rampzalige effecten zullen hebben, bijna iedereen hield zich aan de regels. Bij het loslaten van de teugels ging het fout. Het kabinet vergat dat mensen lastige regels alleen volgen als ze begrijpen waar die voor dienen. Dat geldt zeker voor de regels die mensen bedreigen in hun bestaanszekerheid. Bovendien willen mensen dat regels duidelijk en consistent zijn. De verontwaardiging over het mondkapje staat symbool voor het onbegrip onder de bevolking over de gekozen koers. Dit leidt tot burgerlijke ongehoorzaamheid en zelfs woede. Daarop kan de handhaver alleen nog maar reageren met repressie en straf. In de ogen van de mensen kan de lockdown niet langer intelligent genoemd te worden.

Herstel van vertrouwen

De literatuur van regelnaleving is duidelijk. Als een regel niet wordt nageleefd, kan dat een gevolg van gemakzucht zijn. Dan mag en hoor je op te treden. In alle andere gevallen moet je terug naar het startpunt. Is de regel wel een juiste oplossing voor een probleem en is die begrijpelijk uitgelegd? Zijn de regels helder ongeacht de situatie en zijn ze uitvoerbaar? Regels die niet uit te leggen zijn moet je schrappen of aanpassen. Een mondkapje als onderdeel van totale lichaamsbescherming op een IC is waardevol en essentieel. Een knutselkapje in de tram is echt een blamage.

Dus beste kabinet, keer terug op uw schreden. Pas het beleid snel aan. Maak zelf geen knutselbeleid maar luister naar degenen die ervoor geleerd hebben. Leg vooral goed uit waarom nieuwe stappen genomen worden en waarom verschillen in toepassing zijn. Dan kan het nog goedkomen.

Juni Daalmans,
Brain Based Safety, mei 2020

Blok56 - Webdesign & Grafisch ontwerp ×

Blok56, één ontwerpburo voor uw complete visuele communicatie. Het ontwerp van uw logo tot complete huisstijl, (product)fotografie, virtuele tours en natuurlijk uw website of webshop.

Ook zin om een project te starten? Neem contact met ons op, dan gaan we bouwen aan uw merk!

Contactinformatie

Emmasingel 56, 6001 BD Weert

Ontwerpburo: Blok56.nl
Email: info@blok56.nl
Telefoon: +31 (0) 495 623 646
Scroll naar boven